verslag P. Berghuis
Voor dinsdag 30 januari had de programmacommissie een alternatief voor de gebruikelijke 5e- dinsdag- van- de- maand- fietstocht georganiseerd: een bezoek aan het Edah museum, Loods 20, aan de Binnen Parallelweg 2 te Helmond. Loods20 biedt ook onderdak aan het Draaiorgelmuseum en een Helmondse accordioncollectie. “Zo waar het vruuger”; die zin bij de ingang van het museum zet meteen de toon. Binnen is het namelijk nostalgie op en top. Na ontvangst door een aantal dames en een kop koffie of thee in een knus ingerichte cafeetje met een “snoeperij” waar je zuurstokken en de echte Edah jam kunt kopen, begon een rondleiding door het Edah museum: de 1e groep van 10 personen met Mw. T. van den Hurk en een 2e groep met Mw. T. van Helvert. Het Edah-Museum is in 2002 opgericht door oud-directeur Thieu de Wit en draait volledig op vrijwilligers. Na de sluiting van de supermarkten hebben vrijwilligers oude artikelen, voorwerpen, reclames en inventarissen van het concern verzameld en in een museum ondergebracht. Dit opende op 22 april haar deuren. De collectie verrijkt met spullen uit het alledaagse huishouden. Na de sluiting van EDAH bleef het Edah-Museum tot oktober 2018 gevestigd direct naast het voormalige hoofdkantoor waar het moest wijken voor de ontwikkeling van Oranjekade. De sluiting leidde tot een zoektocht naar een nieuw onderkomen voor het museum wat inmiddels een publiekstrekker was geworden. Dit leidde uiteindelijk tot een nieuwe start in het mede door Gemeente Helmond mogelijk gemaakte museumgebouw Loods20.
Vier Friese handelslieden, de heren Ebben, Dames, Aukes en Hettema, kwamen onafhankelijk van elkaar vanaf 1900 naar Brabant om er een winkel in levensmiddelen te drijven. In 1910 bundelden zij hun krachten op inkoop en logistiek gebied en vormden de groothandel ‘Combinatie EDAH’ met als vestigingsplaats Helmond. Vanaf 1917 werd dit de NV EDAH met eigen productiebedrijven in Helmond en een snel groeiend netwerk van afnemers en eigen winkels in het zuiden van Nederland. In 1917 volgde een nieuwe naamloze vennootschap waarin Dames niet meer deelnam en in 1922 verliet Ebben de inkoopcombinatie. De families Aukes en Hettema, tevens de grootaandeelhouders, bepaalden vanaf die jaren het beleid. Voortvarend werd in 1952 onder de naam ZieZo de eerste zelfbedieningswinkel geopend in Helmond. Nadat er in 1969 in de winkels werd ingezet op discount volgde een spectaculaire groei door heel Nederland. In 1973 nam EDAH Coop Nederland over en in 1976 werd het zelf verkocht aan het Vroom & Dreesmann concern wat later 1989 Vendex International ging heten. De overgang van het EDAH concern als onderdeel van Vendex International naar Laurus leidde tot groot verdriet van duizenden het einde in van EDAH. Wat resteert is het erfgoed van EDAH en vele kleine levensmiddelenwinkeltjes wat in het museum te zien is.
Na de rondleiding langs administratie afdeling met het eerste boekhoudboek van Ebben, de VéGé winkel, koffiebranderij, groenteboer, slagerij, en bakkerswinkel, bedankte voorzitter W. Swinkels de programmacie., Wynus Dams, en de dames van de rondleiding. Het bezoek aan het museum werd afgesloten met een Lunch bij Hotel St. Lambert.
